Turfroute

In het spoor van de veenbazen, turfgravers en –schippers

De Friese Turfroute is een wereldwijd unieke historische vaarroute. Het is een uitgebreid systeem van kanalen met sluizen en bruggen in Zuidoost Fries- land (Nederland) dat tussen 1630 en 1830 werd gegraven voor de afvoer van turf. Turf, gedroogd veen, was tot 1900, toen steenkool in opmars kwam, een belangrijke brandstof in Nederland.

Welkom in de Friese Wouden, welkom in het groene oosten van Friesland!

Belangrijke informatie voor het bevaren van de Friese Turfroute

Friese Turfroute (Klik voor een vergroting)

Afmetingen boot
Voor het varen op de Friese Turfroute gelden enkele beperkingen ten aanzien van het pleziervaartuig.
Maximale afmetingen
Lengte: 28 meter
Breedte: 5 meter
Maximale diepgang: 1,30 meter
Max. doorvaarthoogte:
3,25 m, 3,70 m, 4 m
(zie hieronder bij “Trajecten en doorvaarthoogtes”)
Snelheid
De toegestane maximum vaarsnelheid: 6 km/uur
Openingstijden vaarroute
medio mei tot en met medio september 2017.
Zie ook: www.fryslan.frl/bedieningstijden
apps.appmachine.com/watersport
www.fryslan.frl/beleidsthemas/watersport
Gratis bediening en zelfbediening
De bruggen en sluizen van de Friese Turfroute worden gratis bediend, behalve een aantal draaibruggen. Die moeten door uzelf worden open– en dichtgedraaid.
Bedieningstijden
Maandag tot en met zaterdag van 09.30-16.30 uur. Zon- en feestdagen geen bediening. In de maanden juli en augustus ook op zondagen bediening.
Zie ook: www.fryslan.frl/bedieningstijden
apps.appmachine.com/watersport
www.fryslan.frl/beleidsthemas/watersport

(Klik voor een vergroting)

Entree:
De Turfroute is gratis toegankelijk; op sommige plaatsen wordt liggeld geheven, zoals in de passantenhaven van Oldeberkoop, “De Uutwiek”. In Appelscha en Donkerbroek zijn kosten verbonden aan het gebruik van het toiletgebouw en de stroomvoorziening.
Routekaart
Op deze pagina vindt u een kaart waarop de route en alle sluizen en bruggen en aanvoerkanalen zijn aangegeven.
Trajecten en doorvaarthoogtes
1. Opsterlandse Compagnonsvaart
Van Gorredijk via Donkerbroek naar Sluis III (bij de Tsjonger) is het 20 km met 4 sluizen, 22 beweegbare bruggen en 1 vaste brug (max.hoogte 4 m)
2. Sluis III-Smilde (Drenthe)
Van Sluis III via Appelscha naar de Drentse Hoofdvaart bij Smilde is het 14 km met 5 sluizen. 12 beweegbare bruggen en 1 vaste brug. (max. 3.70 m)
3. Tjongerkanaal Heerenveen-Mildam-Sluis III
Van Mildam naar de Opsterlandse Compagnonsvaart bij Sluis III is het 20 km met 3 sluizen, 3 beweegbare en 4 vaste bruggen (max.hoogte 3.70 m)
Attentie! De spoorbrug bij Heerenveen is 3,25 m hoog.
Huisdieren
Zorgt u er voor dat anderen geen overlast van uw huisdier(en) ondervinden? Houd honden altijd aangelijnd op aanlegplaatsen en in havens en ruim uitwerpselen direct op.
Geluid
Bezoekers van de Turfroute zoeken rust. Voorkom dat anderen overlast ondervinden van uw geluidsapparatuur of van andere geluidsbronnen.
Klachten, tips
Wanneer u vragen, opmerkingen of klachten hebt over de bediening van sluizen en bruggen of over de bevaarbaarheid van de kanalen, meldt u die dan bij de sluiswachter of de havenmeester van een passantenhaven.
U kunt ook een bericht sturen naar info@frieslandholland.nl, of bellen met de Provincie Fryslân, tel. +31 (0)58-2925925.

Uitgebreide informatie over de Turfroute en de regio vindt u op de website:
www.turfroute.frl

(meer…)

De Friese Turfroute

In het spoor van de veenbazen, turfgravers en –schippers

Friese Turfroute (Klik voor een vergroting)

De Friese Turfroute is een wereldwijd unieke historische vaarroute. Het is een uitgebreid systeem van kanalen met sluizen en bruggen in Zuidoost Friesland (Nederland) dat tussen 1630 en 1830 werd gegraven voor de afvoer van turf. Turf, gedroogd veen, was tot 1900, toen steenkool in opmars kwam, een belangrijke brandstof in Nederland.

De zogenoemde compagnons, de samenwerkende verveners, organiseerden de turfwinning in de uitgestrekte Friese laag- en hoogveengebieden rondom Heerenveen, Gorredijk en Appelscha. De belangrijkste — en ook bekendste — vaarweg die zij groeven is de Opsterlandse Compagnonsvaart: van Gorredijk tot Appelscha, grens met Drenthe, 34 km. Ook de deels gekanaliseerde rivier de Tjonger, die van Oosterwolde in westelijke richting naar Schoterzijl en Kuinre aan de voormalige Zuiderzee stroomt, maakte en maakt deel uit van de Turfroute. Verder werden tal van kleinere ontsluitingsvaarten aangelegd: “wijken”, in het Fries “wiken”.

Varen en fietsen
Dankzij de Stichting De Nije Kompanjons van Friesland kunnen pleziervaarders het eeuwenoude spoor van de turfschippers over vaarten, wijken en riviertjes volgen, tot in Drenthe en Overijssel. Wie helemaal wil opgaan in het rumoerige en contrastrijke verleden, de wereld van veen en turf, wordt aangeraden de veenmusea in Nij Beets, Gorredijk of Heerenveen te bezoeken. Gouden tip: Neem fietsen mee aan boord of huur ze in één van de dorpen op de route. Elke betekenisvolle bezienswaardigheid ligt op fiets- of loopafstand van de vaarroute.

(meer…)

Appelscha nu zeer aantrekkelijk voor pleziervaarders met kinderen

Friese Turfroute zit weer in de lift: ook in 2017 meer boten

APPELSCHA (NL) – 331 Passages meer dan vorig jaar op de Turfroute die dit jaar, 2017, voor het eerst gratis toegankelijk was voor plezierboten. In 2016 werden bij de sluizen van Gorredijk 1.086 vaarbewegingen geteld, bij de Damsluis ten oosten van Appelscha 1.057 en bij Sluis 1 ten westen van Oldeberkoop 1.005, in totaal 3.148 doorvaarten. In 2016 kwamen de boten 2.817 keer voorbij om geschut te worden.

Bediener van de sluis van Fochteloo in de Turfroute tussen Oosterwolde en Appelscha, kunstenaar Stijn Rietman (www.stijnrietman.com), zorgt ervoor dat zijn gasten vlot anderhalve meter hoogteverschil kunnen overbruggen. In “zijn” sluis heerst altijd een amicale sfeer, verzekert. Bijna nooit stress in de kolk. Hij geeft indien nodig een paar aanwijzingen. Volg je die op dan is schutten een fluitje van een cent. “Volgens mij is het dit jaar duidelijk drukker op de Turfroute, mogelijk ook omdat de toegang dit jaar voor het eerst gratis is,” licht de kunstschilder uit Blaricum toe. Hij bedient de Fochteloër sluis al 20 jaar achtereen. Hij wordt in de zomer ingehuurd door Provincie Fryslân, via een payrollbedrijf, en logeert het hele vaarseizoen bij zijn moeder in Fochteloo. Hij heeft net zoveel plezier in zijn werk als zijn gasten in de expeditie door oostelijk Friesland. Af en toe krijgt hij een fooi, met name van de Hollanders. Maandag 7 augustus was in 2017 Rietman’s drukste dag: 32 geschutte vaartuigen. Fotografie: © Albert Hendriks persbureau Friesland Holland

Naar alle waarschijnlijkheid passeert iedere boot twee keer een schutsluis. Dat zou betekenen dat dit jaar ongeveer 1.600 pleziervaartuigen op de kanalen van de voormalige Friese turfwingebieden toerden. Public relationsman Sieger Mulder van de Stichting De Nije Kompanjons vermoedt dat dit jaar vooral meer huurboten naar Zuidoost-Friesland kwamen vanwege de grotere diepgang — grotendeels van 1,10 naar 1,30 m — en de betere sanitaire voorzieningen, zoals in Gorredijk. Ook de mogelijkheden om aan te leggen voor een overstap op de fiets zijn geoptimaliseerd.

(meer…)

Op topdag schut kunstenaar en sluiswachter Stijn Rietman 32 boten

Turfroute trekt pleziervaarders van ver

FOCHTELOO (NL) – Af en toe een buitje boven de sluis van Fochteloo in de Turfroute tussen Oosterwolde en Appelscha. En louter vrolijke pleziervaarders uit Harfsen, Wieringen, Assen, Frankfurt, Nederhorst den Berg en nog een aantal “buitenlandse” plaatsen. Niet één heeft een slecht humeur en allemaal willen ze wel op de foto om Friesland en de Turfroute te promoten. In no time ontstaat een zeer amicale sfeer in en om de kolk.

Sluiswachter en kunstenaar Stijn Rietman zorgt ervoor dat Turfvaarders vlot bijna anderhalve meter hoogteverschil tussen Oosterwolde en Appelscha kunnen overbruggen.

“Volgens mij is het dit jaar drukker op de Turfroute, mogelijk ook omdat de toegang dit jaar voor het eerste gratis is,” vermoedt kunstschilder Stijn Rietman uit Blaricum die al 20 jaar achtereen de Fochteloër sluis bedient. Hij wordt in de zomer ingehuurd door Provincie Fryslân, via een payrollbedrijf, en logeert het hele vaarseizoen bij zijn moeder in Fochteloo. Hij heeft net zoveel plezier in zijn werk als zijn gasten in de expeditie door oostelijk Friesland. Af en toe krijgt hij een fooi, met name van de Hollanders. Maandag 7 augustus was tot nu toe Rietman’s drukste dag: 32 geschutte vaartuigen. En wie in kunst van de sluiswachter geïnteresseerd is: hij exposeert momenteel in het respectabele Drents Museum in Assen!

(meer…)

Turfroute verdient plek op Werelderfgoedlijst

Stichting De Nije Kompanjons
In 1974 gingen er in Gorredijk stemmen op om de Opsterlandse Compagnonsvaart, die dwars door het dorp voert, te dempen en een afwateringskanaal rond het dorp te graven. De vaart zou parkeergelegenheid worden. Gelukkig nam pater Leo van Ulden, verbonden aan de plaatselijke katholieke kerk, het initiatief om dat te voorkomen. Hij vreesde identiteitsverwoesting, vernieling van cultuur-historisch erfgoed. De Stichting De Nije Kompanjons werd opgericht.

Vanaf het jaar van oprichting, 1974, heeft de stichting zich ingespannen voor het openhouden van de vaarwegen en het op een steeds hoger peil brengen van de walvoorzieningen. Verschillende keren dreigde sluiting van de vaarroute; niet lang geleden zelfs nog. De stichting heeft dat echter weten te voorkomen.

Interprovinciaal
Nu is de zeer bezienswaardige Friese Turfroute een onderdeel van een veel groter net van vaarwegen in Friesland, Drenthe en Overijssel, die ook eeuwen geleden werden gegraven voor het vervoer van turf per boot. De Turfroute verdient nader beschouwd de status van werelderfgoed, opname op de lijst met cultuur- en natuurhistorische monumenten van de UNESCO. Het is feitelijk een wonder dat de Turfroute van de ondergang is gered.

www.turfroute.nl