Publicatiedatum: 7 november 2012
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst

NNT: Noord Nederland Toerisme

Nieuw bureau voor toerisme richt zich op interprovinciale vakanties

Het logo van Noord Nederland Toerisme.

EELDE (NL) – Vanwege de verwachte toenemende verkoop van grensoverschrijdende vakantiearrangementen vanuit Friesland, via Groningen Airport Eelde, de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten én om in aanmerking te komen voor subsidies, zet Albert Hendriks van Friesland Holland een nieuw bureau voor toerisme op: NNT Noord Nederland Toerisme, in het Engels Northern Netherlands Tourism.

Hiermee loopt hij vooruit op de vorming van het landsdeel Noord-Nederland. “Friesland blijft misschien een provincie — mijn wens — maar zal bij het bestuurlijk opgaan in het landsdeel Noord-Nederland een grote mate van zelfstandigheid en zeker haar eigen identiteit houden. Om te voorkomen dat wij bij de vorming van het nieuwe landsdeel op het vlak van toerisme de tweede viool spelen, ben ik alvast begonnen met het optuigen van het NNT.”

Hendriks heeft een vijftigtal relevante domeinnamen vastgelegd. De hoofd websites worden www.northernnetherlands.com en www.vakantielandnoordnederland.nl De vakantiearrangementen worden aangeboden via www.nnttravel.com Ook www.landsdeelnoordnederland.nl zit in het pakket.

(meer…)

In het spoor van de veenbazen, turfgravers en -schippers

Turfroute is cultuurhistorie die plek op Werelderfgoedlijst verdient

De Friese Turfroute is een wereldwijd unieke historische vaarroute. Het is een uitgebreid systeem van kanalen met sluizen en bruggen in Zuidoost Friesland (Nederland) dat tussen 1630 en 1830 werd gegraven voor de afvoer van turf. Turf, gedroogd veen, was tot 1900, toen steenkool in opmars kwam, een belangrijke brandstof in Nederland.

De zogenoemde compagnons, de samenwerkende veenbazen, organiseerden de turfwinning in de uitgestrekte Friese laag- en hoogveengebieden rondom Heerenveen, Gorredijk en Appelscha. De belangrijkste — en ook bekendste — vaarweg die zij groeven is de Opsterlandse Compagnonsvaart: van Gorredijk tot Appelscha, grens met Drenthe, 34 km. Ook de deels gekanaliseerde rivier de Tjonger, die van Oosterwolde in westelijke richting naar Schoterzijl en Kuinre aan de voormalige Zuiderzee stroomt, maakte en maakt deel uit van de Turfroute. Verder werden tal van kleinere ontsluitingsvaarten aangelegd: “wijken”, in het Fries “wiken”.

Varen en fietsen
Dankzij de Stichting De Nije Kompanjons van Friesland kunnen pleziervaarders het eeuwenoude spoor van de turfschippers over vaarten, wijken en riviertjes volgen, tot in Drenthe en Overijssel. Wie helemaal wil opgaan in het rumoerige en contrastrijke verleden, de wereld van veen en turf, wordt aangeraden de veenmusea in Nij Beets, Gorredijk of Heerenveen te bezoeken. Gouden tip: Neem fietsen mee aan boord of huur ze in één van de dorpen op de route. Elke betekenisvolle bezienswaardigheid ligt op fiets- of loopafstand van de vaarroute.

De heeren van het veen
Geniet ook van de schoonheid van de zeer gevarieerde natuur aan de Turfroute, ontstaan op de turfwinplaatsen die de veenbazen als waardeloos land hebben achtergelaten. Bezoek bijvoorbeeld ‘De Frije Wiken’, een veertien dorpen tellend weide- en natuurgebied ten oosten van Heerenveen. Bekende kernen zijn Nieuwe- en Oudehorne en Jubbega.

Kenmerkend voor het langgerekte gebied is de niet meer bevaarbare en deels gedempte Schoterlandsche Compagnonsvaart tussen Heerenveen en Hoornsterzwaag met zijn talrijke zijvaarten, wijken of wiken. De naam van de hoofdvaart geeft aan dat deze aangelegd is door de “heeren van het veen.” In 1551 startten zij, verenigd in de Schoterlandsche Veencompagnie, met de aanleg van de Heerensloot en de Schoterlandsche Compagnonsvaart. Een onbeduidende “vlecke” werd door de georganiseerde turfwinning een grote welgestelde plaats: Heerenveen.

Land van volk zonder uren
“It lân fan it folk sûnder oeren”, noemen ze het gebied ‘De Frije Wiken’, oostelijk van Heerenveen. Dat is Fries voor “Het land van het volk zonder uren.” De turfgravers hadden vroeger geen benul van tijd. Horloges konden ze zich niet permitteren, de kerkklokken waren ver uit het zicht. Ze werkten 12 tot 15 uur per dag en dat zeven dagen van de week onder erbarmelijke werk- en woonomstandigheden. Ze kregen een zeer schamel loon en werden gedwongen inkopen te doen in de winkels van de veenbazen of zich te bezatten in hun kroegen.

Domela Nieuwenhuis
De ellendige omstandigheden van turfgravers en hun grote gezinnen was een ideale voedingsbodem voor opstanden en steun aan het Nederlands socialisme. Grondlegger daarvan was Ferdinand Domela Nieuwenhuis (1846-1919). Als ‘apostel van de arbeiders’ verwierf de dominee en vrijdenker duizenden aanhangers in het Friese veen. Het rumoer is in de loop der jaren verstomd, de welvaart gekomen. Nu heerst er een serene rust in de verlaten veenmoerassen, zoals De Deelen, en in de omringende bossen, heide- en grasvelden met hun vele kanalen en vaarten. De tijd lijkt er stil te staan.

Stichting De Nije Kompanjons
In 1974 gingen er in Gorredijk stemmen op om de Opsterlandse Compagnonsvaart, die dwars door het dorp voert, te dempen en een afwateringskanaal rond het dorp te graven. De vaart zou parkeergelegenheid worden. Gelukkig nam pater Leo van Ulden, verbonden aan de plaatselijke katholieke kerk, het initiatief om dat te voorkomen. Hij vreesde identiteitsverwoesting, vernieling van cultuur-historisch erfgoed. De Stichting De Nije Kompanjons werd opgericht.

Vanaf het jaar van oprichting, 1974, heeft de stichting zich ingespannen voor het openhouden van de vaarwegen en het op een steeds hoger peil brengen van de walvoorzieningen. Verschillende keren dreigde sluiting van de vaarroute; niet lang geleden zelfs nog. De stichting heeft dat echter weten te voorkomen.

Interprovinciaal
Nu is de zeer bezienswaardige Friese Turfroute een onderdeel van een veel groter net van vaarwegen in Friesland, Drenthe en Overijssel, die ook eeuwen geleden werden gegraven voor het vervoer van turf per boot. De Turfroute verdient nader beschouwd de status van werelderfgoed, opname op de lijst met cultuur- en natuurhistorische monumenten van de UNESCO. Het is feitelijk een wonder dat de Turfroute van de ondergang is gered.

Foto: Het bestuur van de Stichting De Nije Kompanjons in veenmuseum It Damshûs in Nij Beets: (v.l.n.r.)

Apart kader

De Stichting De Nije Kompanjons wordt bestuurd door vrijwilligers. Ook haar medewerkers verlenen diensten zonder daarvoor een vergoeding te ontvangen. Zij onderhoudt nauw contact met de aan de Turfroute gelegen gemeenten en de afdelingen Vaarwegen en Nautische Zaken van de provincie Fryslân (Friesland) die het onderhoud en de bediening van de bruggen en sluizen regelen. Voorts zit de stichting geregeld om de tafel met de managers van het Friese Merenproject, verantwoordelijk voor de bevaarbaarheid van de Turfroute.

Oranjewoud – Earnewâld – Leeuwarden

Volg het spoor van de Oranje Nassaus in Friesland!

Wilhelminaboom Hofplein • Leeuwarden

Toen de Frisii 12 voor Christus een verbond sloten met de Romeinen hadden zij er geen idee van hoe hun ongeorganiseerde, uit vele Friese stammen bestaande regio zich zou ontwikkelen. In 1498 kwam een eind aan de Friese vrijheid, maar ook aan bestuurlijke chaos: de Duitse hertog Albrecht von Sachsen werd door keizer Maximiliaan tot erfelijk machthebber in Friesland benoemd.

Van 1587 tot 1747 hadden de Friese Nassaus de touwtjes in handen. Zij waren afstammelingen van Jan de Oude van Nassau-Diez, een broer van vrijheidsstrijder Willem van Oranje. Voor één van de Leeuwarder paleizen, het Stadhouderlijk Hof (1587), staat een standbeeld van de populairste “Oranje” stadhouder, Willem Lodewijk (1560-1620), een neef van Willem van Oranje. “Us Heit” (onze vader) noemden de Friezen hem.

Oranje Nassau Arrangement
Met het boeken van het 5-daagse Oranje Nassau fiets- of autoarrangement kunt u veel meer te weten komen over de Oranje Nassaus in Friesland en hun sporen in de provincie volgen. U verblijft twee nachten in een hotel in het zuiden en twee nachten in het noorden van Friesland. Hotels, waar monarchisten en republikeinen onder één dak genieten van een vorstelijk verblijf. U krijgt na boeking een map met veel informatie toegestuurd, zodat u thuis uw reis goed kunt voorbereiden.

Statue Willem Lodewijk “Us Heit” • Leeuwarden	Belvedere • Oranjewoud

info:
www.frieslandtravel.nl
www.frieslandholland.nl

Grote campagne bevordering varen én fietsen in Oost Friesland

De Nije Kompanjons maken van Turfroute ‘Friese Wouden Experience’

Gorredijk, centrum.

GORREDIJK (NL) – De Stichting De Nije Kompanjons, de organisatie die de bekende Turfroute in oostelijk Friesland beheert en promoot, gaat samen met het bureau voor toerisme Friesland Holland de vaarroute een veel grotere bekendheid geven en opwaarderen. Varen én fietsen is het nieuwe motto. De Turfroute wordt met al zijn aftakkingen en attracties één van de highlights van de Friese Wouden.

Voorzitter Jantienus Have uit Gorredijk: “De Turfroute is in stappen opgewaardeeerd met hulp van de deelnemende gemeenten en de provincie Fryslân. Er zijn belangrijke baggerwerkzaamheden verricht, er is een nieuwe brug gekomen en, om gemakkelijk van de boot op de fiets te stappen, zijn er overstappplaatsen gerealiseerd. Hier en daar zullen nog meer verbeteringen doorgevoerd worden.”

Museum Opsterland in Gorredijk met fotomodel Sigrid Kuipers.

Banketbakkerij en chocolaterie Boonstra (Erik en Marianne Hofstede) in Drachten maken turfkoek en andere lekkernijen met het thema turf. Museum Opsterland serveert de koek op een authentieke wijze, namelijk in bekers van emaille, zoals de turfgravers ook gebruikten in het veld. Het fotomodel is Sigrid Kuipers.
Info bakkerij: www.boonstrabanket.nl

Uitdaging
Promotor en relatiebeheerder Sieger Mulder uit Oldeberkoop: “Helaas hebben deze verbeteringen niet tot een stijging van het aantal pleziervaarders geleid. Er is zelfs een daling, waarschijnlijk ook door de huidige economische crisis en het slechte weer. In watersportland is deze teneur overigens overal aanwezig. Toch zitten wij als De Nije Kompanjons niet bij de pakken neer. We willen meer van de Turfroute maken, in 2013 meer boottoeristen trekken, maar ook fietstoeristen en wandelaars. Om dit uitdagende doel te bereiken hebben we contact gezocht met het bureau voor toerisme Friesland Holland in Wolvega. Wij hebben met hem een plan ontwikkeld om de Turfroute internationaal in de picture te zetten. Er komen onder andere korte en lange Turftochten voor boot- en fietstoeristen en stands, ook op ’s werelds grootste watersporttentoonstelling, Boot Düsseldorf, in januari 2013!”

Gouden Friese Wouden
Een belangrijk onderdeel van de door Friesland Holland bedachte Gouden Friese Wouden-campagne is een totaal nieuw magazine over de Turfroute en de omgeving. Het wordt een thematisch meertalig vakantiemagazine met veel kaarten, foto’s en reportages met de Friese Turfroute als rode draad en als highlight.

Aanleggen in de groene buitenplaats Appelscha. Er zijn tal van dagattracties en vele fietsroutes, ook voor ATB’ers, namelijk een van de beste van Nederland!

Turfroute hotels, B&B’s en campings, zoals de Turfhoeke in Gorredijk.

Info: www.turfroute.nl
www.turfroute.de
www.oostfriesland.info (in aanbouw)

Publicatiedatum: 30 oktober 2012
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst

Genieten onder de wieken

Malende molens meer dan een museum

De molen van molenaar Lia en Rolf van der Mark ligt aan een fiets- en voetpad, bereikbaar vanaf de Nijetrijnsterbrug in de Pieter Stuyvesantweg in Nijetrijne of vanaf de Oldelaamsterbrug over de Helomavaart in Munnekeburen. Pleziervaarders op de route Echtenerbrug (Friese Meren) – Ossenzijl (Weerribben) kunnen de boot nabij de molen aanleggen.

Tot 1850 stonden in Friesland wel 2400 windmolens. Er zijn nog maar 124 over. De meeste dateren uit de periode 1850-1900. Moderne aandrijftechnieken van breek-, maal- en houtzaagmachines en van vijzels voor bemaling van polders hebben ze overbodig gemaakt. De overgebleven molens zijn bijzondere monumenten. In Oost-Friesland vindt u bijna alle typen molens. Enkele kunt u bezoeken, in bedrijf zien. Ze worden draaiende gehouden door professioneel opgeleide vrijwilligers.

Korenmolens

Er zijn meerdere korenmolens in de streek, onder andere in Wolvega (Hoofdstraat West 52), Noordwolde (Industriestraat 29) en Makkinga (Lycklamaweg 15b). Sommige molenaars verwerken hun meel tot brood, zoals in museum en molen ‘De Weyert’ in het dorp Makkinga. Of ze verkopen het gemalen graan aan particulieren of de plaatselijke bakker. De combinatie van museum, molen en streekproductenwinkel en de goede toegankelijkheid (lift) en bereikbaarheid (parkeerterrein naast de molen) maken de molen van Makkinga zeer aantrekkelijk, ook voor groepen.

Poldermolen

In het oosten van Friesland staat één bezienswaardige en nog in werking en nuttig zijnde poldermolen: de Rietvink in Nijetrijne (Veendijk 6) in natuurgebied en voormalig turfwingebied de Rottige Meente. Dit schitterende wandel-, fiets- en vaargebied is de voordeur van Nationaal Park De Weerribben. In de theetuin van De Rietvink, die een vrouwelijk molenaar heeft, kan men genieten van lokaal vervaardigde molenkoeken en van vers gezette koffie en thee. Een aanrader is een groepsexcursie in combinatie met een rondvaart van Staatsbosbeheer.
Info: www.museumenmolenmakkinga.nl
 www.molenderietvink.nl

Petra van der Wal is de maker van Petra’s molenkoek, exclusief verkrijgbaar in de theetuin van De Rietvink. Dagelijks verse aanvoer per fiets.	De schilderachtige omgeving van De Rietvink is in de winter favoriet bij recreatieschaatsers.

Molenaar Lia van der Mark kan leuk vertellen over haar molen, waarin vroeger ook de molenaar met zijn gezin woonde, én de streek. Lia en haar man Rolf wonen nu in een traditioneel naast de molen.	De molen ‘De Weyert’ in Makkinga.

Publicatiedatum: 30 oktober 2012
Reporter: Albert Hendriks – Friesland Holland Nieuwsdienst

De Turftocht, de Elfstedentocht van Oost-Friesland

Cultuur- en natuursnuiven én shoppen in  ‘Gouden Friese Wouden’

Gorredijk – Turftochten

GORREDIJK (NL) – Volg ook het uitermate boeiende, meer dan 400 jaar oude spoor van Friese, Overijsselse en Drentse turfgravers en -schippers. Trek langs de heerlijkheden van het knusse boerenland. Proef van een uitgebreid scala aan streekproducten en -gerechten. Onthaast in leuke hotelletjes en bed and breakfasts. Geniet met volle teugen van romantiek, nostalgie en gezelligheid. Maar… maak ook kennis met het keiharde bestaan in het moeras en op de heidevelden.

Wat nu een schitterend parklandschap met lanen en vaarten is, was nog niet lang geleden een ongekende woestenij waar armoede troef was. Waar arbeiders met hun kinderrijke gezinnen in de modder woonden. Waar meedogenloze veenbazen en boerenadel — met hun hof- en boekhouding — hoog en droog op een zandrug zaten. Plaggenhutten contra stinzen, staten, havezates en borgen,  de kasteeltjes van het Noorden. De Friese Oranje Nassaus streken er ook neer: in Oranjewoud, de buitenplaats van het nog bestaande paleis Het Stadhouderlijk Hof in Leeuwarden. Cultuur- en natuurminnaars hebben alles bewaard, goed geconserveerd voor het nageslacht. Voor ú.[widgetkit id=37]

info: www.turftocht.nl
www.frieslandtravel.nl
www.frieslandholland.nl